Hệ sinh thái trong crypto là gì và cách đầu tư hiệu quả!

Chắc hẳn ae ta đã nghe nhiều về hệ sinh thái trong thị trường crypto, ví dụ như chúng ta có các hệ sinh thái lớn như Ethereum, BNB Chain, Solana hay là Near – tất cả đều là các hệ sinh thái top với sự tăng trưởng vượt bậc trong năm 2021. Hay như gần đây chúng ta có hệ Optimism với đồng OP đã tăng x3 trong vòng 1 tháng (tầm tháng 6-7) khi Ryan call anh em trong group

Nhưng anh em có biết rằng cùng lúc đó, những đồng coin trong hệ Optimism còn tăng mạnh hơn, điển hình là Velo x10, Lyra x5, Thales x3,… tất cả các dự án đều đón sóng tăng trưởng theo token chính. Do đó phương pháp đầu tư hidden gem theo hệ sinh thái được rất nhiều nhà đầu tư theo đuổi vì khả năng đem lại lợi nhuận lớn.

Nhưng làm sao chúng ta có thể nắm bắt được cơ hội đầu tư như vậy, đặc biệt khi có quá nhiều các hệ sinh thái blockchain trên thị trường? Làm sao để có thể nắm bắt được dòng tiền đang chạy vào các hệ sinh thái?

HỆ SINH THÁI LÀ GÌ?

Hệ sinh thái là một thuật ngữ được sử dụng nhiều trong các lĩnh vực khác nhau.

Mình lấy một ví dụ đơn giản trong kinh doanh – hệ sinh thái tập đoàn VinGroup với một chuỗi hệ thống kinh doanh từ lĩnh vực bất động sản, nông nghiệp, bán lẻ, giải trí, công nghệ. Người Việt hầu hết ai ai cũng đều đã sử dụng qua sản phẩm từ chính tập đoàn lớn này

Không phải ngẫu nhiên mà các đế chế luôn muốn gây dựng nên một hệ sinh thái cho riêng mình vì nó đem lại cực kì nhiều lợi ích:

  • Với người dùng: đáp ứng được hầu hết các nhu cầu của mình và dễ dàng sử dụng các sản phẩm liên quan vì có sự tích hợp, đồng bộ hóa
  • Với công ty: phục vụ người dùng cả đầu ra và vào → gắn bó vs thương hiệu lâu dài hơn. Ngoài ra còn có thể tận dụng được nguồn dữ liệu và tệp khách hàng sẵn có để phát triển kinh doanh.

Và tất nhiên điều này là hoàn toàn tương tự đối với một hệ sinh thái Blockchain – Blockchain (Layer 1) là một cơ sở hạ tầng và ở trên lớp Layer đó chúng ta sẽ có hàng loạt các ứng dụng dApp (Decentralized Application) đáp ứng được nhu cầu người dùng.

Và để có thể giữ chân người dùng và tích lũy giá trị thì bắt buộc các blockchain phải xây dựng cho mình một hệ sinh thái riêng có đầy đủ các mảnh ghép:

  • Transactions & Payment: bắt buộc phải có những cái mảnh ghép cơ bản về thanh toán, giao dịch để người dùng tiếp xúc và sử dụng ứng dụng trên blockchain, ví dụ như ví, token, smart contract.
  • DeFi: tài chính phi tập trung, mảng được chú trọng nhất và theo mình đây là một xương sống cho cả một hệ sinh thái blockchain vì nó cung cấp các dịch vụ tài chính liên quan như giao dịch, vay mượn, tiết kiệm mà không cần một bên thứ 3.
  • Social/Entertainment: tiếp đến sẽ là nhu cầu về cộng đồng, giải trí ví dụ như gần đây với các dự án thuộc mảng NFT, Gaming.
  • Giải pháp cho doanh nghiệp: ứng dụng cho các dApp khác ví như trong lưu trữ dữ liệu, oracle, Insurance.

NHẬN BIẾT DÒNG TIỀN TRONG HỆ SINH THÁI

Kể từ khi khái niệm hệ sinh thái trên blockchain ra đời khởi nguồn từ Ethereum, các nhà đầu tư đã liên tục dịch chuyển qua lại giữa các hệ sinh thái nhằm tìm kiếm cơ hội lợi nhuận.

Nhưng để blockchain đó liệu có thể đón được người dùng sớm thì phụ thuộc vào các điều kiện sau:

  • Phải có đầy đủ các mảnh ghép DeFi cơ bản: Đối với các hệ sinh thái mới thì DeFi là một nền tảng cơ bản và cần thiết nhất để người dùng đến với hệ sinh thái này. Ae cứ nghĩ đơn giản là trong bất kì một quốc gia nào, luôn luôn phải có các ngân hàng, và các dịch vụ tài chính thì kinh tế quốc gia đó mới có cơ sở để phát triển. Hệ thống tiền tệ còn chưa có thì làm sao phát triển được các bên khác? Các mảnh ghép DeFi cơ bản cho một blockchain:
    • AMM, DEX (sàn giao dịch)
    • Lending & Borrowing (Vay mượn)
    • Yield (Farm lấy lãi)
    • Payment (thanh toán)
    • Derivatives (giao dịch phái sinh)
    • Stablecoin
  • Phải có các bridge – để đón lượng người dùng vào hệ sinh thái thì buộc phải có cầu nối cho phép người dùng chuyển tiền vào từ các hệ sinh thái khác + sàn giao dịch (Bridge được nơi càng có nhiều users thì cơ hội dòng tiền chảy vào càng mạnh).

Nếu anh em muốn skin in the game và tìm kiếm lợi nhuận xx sớm trong các hệ sinh thái mới nổi thì nên tập trung chú ý vào DeFi trước, vì đây thường là mảng các hệ phải tập trung build từ ban đầu, sau đó mới đánh qua các mảng khác như NFT, gaming.

Việc kiểm tra các mảnh ghép cũng khá đơn giản, anh em chỉ cần lên DeFillama để kiểm tra TVL cũng như xem toàn bộ các dự án DeFi đang có trong hệ, xem liệu đã đầy đủ các mảnh ghép hết chưa.

Okay và bước tiếp theo sẽ là một bước cực kỳ quan trọng

LÀM SAO CHÚNG TA DỰ PHÓNG ĐƯỢC DÒNG TIỀN SẼ TẬP TRUNG CHẢY VÀO TRONG HỆ SINH THÁI NÀO?

Việc dự phóng và nắm được dòng tiền từ các nhà đầu tư là cực kỳ quan trọng để tối ưu vị thế đầu tư của mình. Nếu lựa mua được một dự án tốt (entry phải đẹp) trong một hệ sinh thái có thể đón nhận dòng tiền lớn trong tương lai thì xác suất thua lỗ sẽ thấp hơn (vì kiểu gì dự án cũng lựa thời điểm tốt như vậy để đẩy giá).
Xét về hệ sinh thái mình sẽ chia ra làm 3 loại chính:
  • Đã phát triển: Ethereum và BNB Chain – ở 2 hệ này, các mảnh ghép DeFi đã phát triển một cách toàn diện, nhưng để phát triển hơn nữa thì cần phải có những cái mới, những “trend” mới – nếu chơi trong hệ thì chỉ cần tập trung vào những cái trend mới ở 2 hệ này. Ví dụ như cái concept Social Fi và Quiz 2LEarn của Hooked thì cần được để ý (Khả năng cao là hàng của team CZ Binance, họ sẽ đủ tiềm lực để đẩy)
  • Đang phát triển: các hệ sinh thái mới đang có đầy đủ các mảnh ghép tương tự như những hệ đã phát triển cũng như các sản phẩm đột phá khác. Một số hệ đang phát triển như Optimism, Arbitrum, Aptos,… Chơi trong hệ này thì tập trung đầu tư các mảnh ghép DeFi quan trọng (như mình đã list ở trên), săn testnet những dự án mới nổi trong hệ.
  • Sơ khai: vẫn còn đang phát triển cơ sở hạ tầng, trong giai đoạn testnet, chưa đầy đủ tất cả các mảnh ghép để đón nhận dòng tiền. Vd như Starknet, ZkSync, Aleo,… Hệ này thì hầu hết dự án đang mới xây, nên cơ hội trúng airdrop, cày testnet khá cao vì vị thế là người vào sớm.
Một số dấu hiệu nhận biết được dòng tiền có thể sẽ đổ vào mạnh (tất nhiên phải đáp ứng được 2 điều kiện cơ bản trên) mà ae có thể tham khảo thêm (mình sẽ xếp từ dấu hiệu từ sớm đến muộn nhất)
  • Dòng tiền Netflow ở các Bridge vào lớn – cụ thể nhất để check dòng tiền là kiểm tra lượng tiền được luân chuyển qua lại giữa các hệ sinh thái hằng ngày. Việc chuyển tiền sẽ đều phải thông qua các bridge nên tất cả dữ liệu sẽ đều được ghi lại. Mọi người có thể kiểm tra Netflow ở DeFillama → Bridges → Chains, kiểm tra Netflow trong 7 ngày, và 24h qua xem hệ nào đang có tiền chảy về nhiều nhất.
Anh em vào phần bridge -> chain trên DeFillama để kiểm tra lượng nạp rút tiền giữa các hệ sinh thái trong vòng 24h, và 7 ngày
Như trong hình thì Arbitrum có 24h netflow cao nhất
  • Có một số dự án nổi bật trong hệ gây được sự chú ý từ cộng đồng – một dự án sản phẩm có tính đột phá và có thể tạo thành một trend mới trong tương lai. Bản thân dự án này cũng có thể là yếu tố then chốt thu hút TVL trong hệ và giữ chân người dùng. Mình lấy ví dụ như đợt vừa rồi có dự án native của Arbitrum là GMX đã được list sàn Binance – riêng việc này thôi nó đã gây nhiều sự chú ý từ cộng đồng về dự án cũng như là hệ Layer 2 Arbitrum ⇒ gây tò mò cho hệ
  • APR khủng: Những dự án nổi bật đó hoặc các DEX, và lending protocol có thể đưa ra mức APR khủng từ cơ chế tokenomics hợp lý ⇒ thu hút TVL và giữ chân người dùng. Tokenomics hợp lý ở đây là phải đảm bảo có từ lợi nhuận thực và ít lạm phát giá token, cụ thể là cơ chế “Real yield”. Vì thời điểm hiện tại downtrend, các nhà đầu tư mong muốn một nguồn sinh lợi dài hạn hơn là cơ chế APR cao cũ từ việc lạm phát giá token.
  • Airdrop khủng: ví dụ như đợt Aptos vừa rồi làm đợt airdrop hơn 200 triệu đô → gây chú ý cho cả toàn thể cộng đồng crypto → dòng tiền nhà đầu tư chảy vào để tiếp tục săn air, cày testnet, và đầu tư. Hay như đợt Optimism ra mắt token airdrop cho người dùng và bắt đầu có sự tăng trưởng mạnh từ $0.5 lên $2.2, DeFi của OP cũng đã phát triển mạnh và hàng loạt các dự án DeFi đã tăng trưởng cực kì nóng theo. Nên nếu những sự kiện này bắt đầu diễn ra thì anh em nên bắt đầu nhảy vào và nắm bắt liền.
  • Tung gói và các chương trình kích thích tăng trưởng – các cuộc thi hackathon để tài trợ cho các Dapp ⇒ thu hút các developers để tiếp tục build những sản phẩm chất lượng và kéo người dùng quay lại hệ sinh thái. Sản phẩm càng có tính đột phá thì càng dễ gây được sự chú ý từ cộng đồng, vd như dự án Step N từ Solana Hackathon đã dẫn đầu trend Move to Earn, (Nói chung tất cả những dự án nào được list lên hoặc làm Launchpad trên Binance thì anh em cứ để ý thật kỹ, xem coi nó đến từ hệ nào)

CÁCH DÒNG TIỀN CHẢY GIỮA CÁC MẢNH GHÉP DEFI

Khi dòng tiền đã bắt đầu chảy vào hệ sinh thái nó sẽ lại chảy theo từng lớp (layer) một theo đúng nhu cầu của nhà đầu tư. Dòng tiền DeFi sẽ chảy theo một sơ đồ như bên dưới:
Dòng tiền → Layer 1 (coin nền tảng – người ta cần mua coin nền tảng để làm phí giao dịch)
→ Layer 2 (các mảnh ghép được build trực tiếp trên Layer 1 như Liquidity, AMM, Lending/Borrowing, Derivatives)
→ Layer 3 (các mảnh ghép cũng được build trên Layer 1 như sử dụng nguồn tài nguyên của Layer 2, vs như Yield Aggregator, Asset management)
Nói chung dễ đánh nhất thì lúc mà token nền tảng bắt đầu bơm mạnh thì ae người mới cứ để ý những dự án nổi bật tvl tốt, thuộc lớp layer 2, dex, lending, phái sinh… (tất nhiên phải chọn được dự án tốt nhé)

DẤU HIỆU DÒNG TIỀN BẮT ĐẦU RÚT RA KHỎI HỆ SINH THÁI:

  • Dòng tiền netflow ở các bridge rút ra nhiều – theo dõi DeFillama và thấy dòng tiền đang dần bị rút ra nhiều thì chứng tỏ hệ đã không còn gì nhiều để chơi hoặc người dùng chạy qua các hệ khác để đầu tư
  • APR của DEX, Lending Hoặc Dự án trọng yếu của hệ bị giảm mạnh – các dự án DEX và Lending là nền tảng DeFi cơ bản, là lớp Layer đón dòng tiền tiếp theo sau khi người ta đã mua coin nền tảng. Việc APR cho việc farming, hoặc lending, borrowing bị giảm mạnh so với lúc ban đầu chứng tỏ quá nhiều người nạp tiền vào ⇒ bão hòa ⇒ APR giảm ⇒ người mới không tham gia vào nữa. Ngoài Dex, Lending ra thì ae có thể nên chú ý hơn tới dự án nào chiếm trọng yếu trong hệ
  • Hệ sinh thái không còn “game” mới: Khi các sản phẩm trong hệ, đặc biệt là DeFi đã bị bão hòa mà không hề có bất kì một trend mới trong hệ sinh thái, thì lập tức dòng tiền sẽ dần bị rút ra ngoài. Nhà đầu tư sẽ chuyển qua những hệ mới để tìm kiếm lợi nhuận tốt hơn.

KẾT LUẬN

Hệ sinh thái trong crypto là một nguồn tài nguyên màu mỡ để các nhà đầu tư nhỏ lẻ chúng ta khai thác và việc nắm được cách vận hành và dòng tiền di chuyển sẽ là cái cuốc đưa ta để mỏ vàng thực sự.
Hi vọng mọi người nắm được các khái niệm liên quan đến hệ sinh thái cũng như một cái nền tảng để cùng skin in the game và đầu tư hiệu quả trong một hệ sinh thái. Chúc anh em thành công!